ورید واریسی و عوامل ایجاد آن

ورید واریسی
منظور از ورید، چیست؟
منظور از ورید واریسی چیست؟
چه عواملی باعث ایجاد ورید واریسی می‌شود؟
ورید واریسی چه علائمی دارد؟
تشخیص
درمان
پیشگیری
درمان واریس در درازمدت چه نتایجی دارد؟
آیا واریس بیماری نگران کننده‌ای است؟

 

ورید واریسی

ورید واریسی به رگی گفته می‌شود که به طور غیرطبیعی گشاد شده باشد. این مشکل به دلیل ضعیف شدن دیواره‌ی رگ ایجاد می‌شود. ظاهر ورید واریسی ممکن است به صورت دسته‌ای از وریدهای آبی یا ارغوانی‌رنگ باشد که گاهی مویرگ‌های ریزی به نام وریدهای عنکبوتی دور آن را می‌گیرند. وریدهای واریسی و عنکبوتی هر جایی از بدن ممکن است ایجاد شوند ولی بیشتر از همه در پاها و لگن دیده می‌شوند.

منظور از ورید، چیست؟

وریدها رگ‌هایی هستند که خون را از بافت‌های بدن به قلب می‌برند. قلب، خون را برای دریافت اکسیژن به ریه‌ها پمپ می‌کند. خونِ پر از اکسیژن از رگ‌های بسیار ریزی به نام مویرگ عبور می‌کند تا اکسیژن خود را به بافت‌های بدن برساند. در نهایت خون بدون اکسیژن از طریق وریدها به قلب بازمی‌گردد.
وریدها دریچه‌های یک‌طرفه‌ای دارند که به حرکت خون به سوی قلب کمک می‌کنند. اگر این دریچه‌ها ضعیف یا خراب شوند، خون برمی‌گردد و در وریدها جمع می‌شود. جمع شدن خون در وریدها باعث تورم و ایجاد واریس می‌شود

ورید واریسی

منظور از ورید واریسی چیست؟

وقتی رگ‌های خونی به دلیل ضعف دیواره‌شان به طور غیرطبیعی متورم شوند به آن واریس گفته می‌شود. ظاهر واریس به صورت دسته‌ وریدهای آبی یا ارغوانی است که گاهی مویرگ‌های نازک قرمزرنگی به نام وریدهای عنکبوتی، اطراف آن را می‌گیرند. وریدهای عنکبوتی، گروهی از رگ‌های خونی ظریف در نزدیکی سطح پوست هستند.
وریدهای واریسی و عنکبوتی هرجایی از بدن ممکن است ایجاد شوند، اما بیشتر از همه در پا و لگن دیده می‌شوند. اغلب وریدهای واریسی نزدیک سطح پوست ایجاد می‌شوند. وریدهای واریسی عمیق‌تر را نمی‌توان دید اما ممکن است باعث تورم، تیرگی یا سفت شدن پوست روی خود شوند.

چه عواملی باعث ایجاد ورید واریسی می‌شود؟

ضعیف‌شدن دیواره‌ی رگ باعث ورم کردن ورید و بازگشت و جمع شدن خون در آن می‌شود. به طور معمول، خون در ورید به سمت قلب حرکت می‌کند. اما وریدهای واریسی مسیر جدیدی برعکس مسیر معمول برای جریان خون ایجاد می‌کنند.

ورید واریسی چه علائمی دارد؟

ضعیف‌شدن دیواره‌ی رگ باعث ورم کردن ورید و بازگشت و جمع شدن خون در آن می‌شود. به طور معمول، خون در ورید به سمت قلب حرکت می‌کند. اما وریدهای واریسی مسیر جدیدی برعکس مسیر معمول برای جریان خون ایجاد می‌کنند.
ورید واریسی چه علائمی دارد؟
علائم وریدهای واریسی معمولا پیش از سن 40 سالگی ظاهر می‌شود و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

  •  دسته‌های متورم و درهم‌پیچیده از وریدهای آبی یا ارغوانی‌رنگ
  • تورم قسمت فوقانی، قوزک و قسمت انتهایی پا
  • گرفتگی، دردناک شدن یا حساسیت پا به لمس
  • احساس سنگینی در پا
  • درد در پشت زانو
  • خارش در اطراف ورید
  • خسته شدن زودهنگام عضلات پا
  • تغییررنگ پوست پا به قهوه‌ای
  • زخم‌های پوستی

تشخیص

وریدهای واریسی چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
پزشک پاهای شما را در حالت ایستاده معاینه می‌کند. همچنین ممکن است برای شما اسکن داپلر درخواست کند که یک نوع سونوگرافی برای بررسی جریان خون در وریدهای سطحی و عمقی است.

ورید واریسی

درمان

وریدهای واریسی چطور درمان می‌شوند؟
وریدهای واریسی و عنکبوتی، بسته به اندازه و موقعیت قرارگیری خود ممکن است به روش جرّاحی، تزریق (اسکلروتراپی) یا جرّاحی با لیزر درمان شوند.
اسکلروتراپی
اسکلروتراپی یک روش درمانی غیرجرّاحی است به صورت تزریق مواد شیمیایی درون ورید که باعث می‌شود دیواره‌های آن روی هم بخوابد. در نتیجه ورید دیگر خون را از خود عبور نمی‌دهد و در نهایت ناپدید می‌شود. با بسته شدن ورید واریسی، جریان خون، بهبود پیدا می‌کند چون خون از رگ‌های خونی سالم در اطراف منتقل می‌شود.
اسکلروتراپی نیاز به چندین جلسه درمانی دارد. معمولا 1 تا 3 تزریق برای درمان مؤثر ورید لازم است. در هر جلسه 10 تا 40 ورید را می‌توان درمان کرد. به مدت 4 تا 6 هفته نباید در ناحیه‌ای که تزریق شده، تزریق مجدد انجام داد تا بافت به طور کامل ترمیم شود. در این فاصله می‌توان سایر نواحی را درمان کرد.
اسکلروتراپی نیازی به بی‌حسی ندارد.

ورید واریسی

آیا فرآیند درمان، دردناک است؟
خیر. طی جلسات درمان شما هیچ دردی احساس نخواهید کرد. با این حال، ورود سوزن به بدن شما کمی احساس ناراحتی ایجاد خواهد کرد.

عوارض اسکلروتراپی چیست؟
عوارض موقت ناشی از اسکلروتراپی شامل موارد زیر می‌شود:

  • تورم مختصر پا
  • کبودی، خارش، قرمزی یا احساس درد مختصر
  • تلانژکتازی (دسته‌های رگ‌های خونی قرمزرنگ)، زخم‌های پوستی و تغییررنگ در اطراف محل درمان یکی از عوارض نادر اسکلروتراپی است

    پس از اسکلروتراپی چه اتفاقی می‌افتد؟وریدهایی که درمان می‌شوند طی یک دوره‌ی 6 ماهه ناپدید می‌شوند و دیگر عود نمی‌کنند. اما درمان با اسکلروتراپی از ایجاد وریدهای واریسی و عنکبوتی جدید، پیشگیری نمی‌کند.
    2 تا 4 هفته پس از درمان از جوراب‌های فشاری که توسط پزشک توصیه شده استفاده خواهید کرد. راه رفتن و ورزش کردن هم کمک می‌کند بهبودی شما سرعت بیشتری بگیرد.

    چه گزینه‌های درمانی دیگری برای وریدهای واریسی وجود دارد؟

  • فتودرم‌درمانی: از اشعه‌ی نور شدید برای درمان وریدهای عنکبوتی کوچک‌تر، اندازه‌ی مشخصی از وریدهای واریسی و رگ‌های برجسته در زمان تولد استفاده می‌شود. این نوع درمان زمانی توصیه می‌شود که اسکلروتراپی یا لیزردرمانی نتواند به قدر کافی رگ واریسی را درمان کند. برای درمان کامل یک ناحیه ممکن است تا شش نوبت درمان لازم باشد.
  • لیزردرمانی: لیزردرمانی بیشتر برای رگ‌های کوچک صورت و پا مؤثر است و با گرم کردن رگ، آن را از دید محو می‌کند.
  •  بستن به روش جرّاحی: وریدهایی که دچار واریس شدید هستند ممکن است نیاز به جرّاحی پیدا کنند تا ورید ترمیم شده یا به کلی برداشته شود یا از طریق یک برش کوچک در پوست، گره زده و بسته شود. این جرّاحی در بیمارستان توسط جرّاح عروق انجام می‌شود.
  • درمان ابلیشن درون‌وریدی: این روش از امواج لیزر یا امواج رادیویی برای ایجاد حرارت به منظور بستن ورید واریسی استفاده می‌کند. پزشک، برش کوچکی در سطح پوست شما و نزدیک به ورید واریسی می‌زند. سپس لوله‌ای باریک به نام کاتتر را وارد ورید می‌کند. وسیله‌ای در نوک کاتتر با گرم کردن قسمت درونی ورید، آن را می‌بندد. در طول این فرآیند شما بیدار خواهید بود اما پزشک، ناحیه‌ی اطراف ورید را به صورت موضعی بی‌حس می‌کند. معمولا نیازی به بستری طولانی نیست و در همان روز عمل مرخص می‌شوید و می‌توانید به منزل بروید.
  •  جرّاحی ورید به روش اندوسکوپی: برای انجام جرّاحی به روش اندوسکوپی، پزشک برش کوچکی در نزدیکی محل واریس می‌زند. سپس از یک دوربین بسیار کوچک در انتهای لوله‌ای باریک استفاده می‌کند که بتواند درون ورید حرکت کند. در انتهای دوربین از یک وسیله‌ی جرّاحی برای بستن ورید استفاده می‌شود. به طور معمول، جرّاحی ورید به روش اندوسکوپی تنها در موارد شدید و زمانی استفاده می‌شود که ورید واریسی، زخم پوستی ایجاد کرده باشد. به طور معمول پس از انجام جرّاحی می‌توانید ظرف مدت یک هفته به فعالیت طبیعی بازگردید.

پیشگیری

چه عواملی خطر واریس را بیشتر می‌کنند؟

  • جنسیت: حدود نیمی از زنان بین 40 تا 50 ساله درجاتی از وریدهای واریسی دارند. وریدهای واریسی در زنان 4 برابر بیشتر از مردان شایع است.
  • سن: با افزایش سن، به دلیل فرسوده و خراب شدن تدریجی دریچه‌ی رگ‌ها شیوع واریس بیشتر می‌شود.
  • چاقی: هرچه وزن و فشار وارد شده به پاها بیشتر باشد، فشار درون وریدها بیشتر می‌شود.
  • سابقه‌ی خانوادگی: اگر سابقه‌ی خانوادگی واریس داشته باشید واریس داشته باشید احتمال ایجاد آن در شما بیشتر می‌شود.
  • عدم تحرک: اگر تحرک کافی نداشته باشید خون به خوبی در وریدهای شما حرکت نخواهد کرد و به مرور باعث ایجاد واریس می‌شود.
    چطور می‌توانم از ایجاد وریدهای واریسی و عنکبوتی پیشگیری کنم؟
  • لباس‌های تنگ نپوشید و کمربند خود را زیاد محکم نبندید که مانع از برگشت خون نشوند.
  • وقتی نشسته‌اید پاهای خود را روی هم نیندازید.
  • برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت نشسته یا ایستاده نمانید.
  • برای افزایش جریان خون بدن به طور منظم ورزش کنید.
  •  اگر اضافه‌وزن دارید وزن خود را کم کنید.
  • حداقل دو بار در روز دراز بکشید و پاهای خود را به مدت 30 دقیقه بالاتر از سطح بدن قرار دهید.

درمان واریس در درازمدت چه نتایجی دارد؟

جلوگیری از عود یا بدتر شدن وریدهای واریسی راه‌های زیادی دارد. ورزش منظم، ایستادن فقط در زمان‌های ضرورت و بالاتر بردن پاها از سطح بدن در هنگام نشستن یا خوابیدن می‌تواند مانع از بدتر شدن واریس شود. وقتی مجبورید به مدت طولانی بایستید، در فواصل زمانی مشخص استراحت کنید، بنشینید و پاهای خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهید.
پوشیدن جوراب‌های مخصوص واریس در طول فعالیت روزمره می‌تواند به جریان خون اندام کمک کند و دردهای واریس را کم کند.

آیا واریس بیماری نگران کننده‌ای است؟

ممکن است وریدهای واریسی و عنکبوتی نیازی به درمان نداشته باشند. اگر واریس در هنگام راه رفتن یا ایستادن باعث ایجاد درد شود باید برای رفع آن با پزشک خود مشورت کنید.
همچنین اگر حوالی ورید واریسی زخم شد یا اگر پا یا قوزک پای‌ شما ورم کرد به پزشک مراجعه کنید.
در شرایطی ممکن است وریدهای واریسی برای سلامت شما خطرناک باشند از جمله:
• زخم‌های بی‌حرکتی خون (استاز) در ورید: این زخم‌ها وقتی به وجود می‌آیند که وریدهای گشاد شده مایعات بافت سطحی اطراف خود را به قدر کافی تخلیه نکنند. در نتیجه پوست، اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند و ممکن است ایجاد زخم کند.

  •  فلبیت: التهاب ورید
  • ترومبوز: ایجاد لخته‌ی خون در وریدهای گشاد شده