بیماریهای عروقی
بیماریهای عروقی
انواع بیماریهای عروقی
سایر مشکلات عروقی
بیماریهای عروقی
قلب، خون را در سیستمی از رگهای خونی به نام سیستم گردش خون به حرکت در میآورد. رگها مانند لولههایی هستند که خون را به تمام بخشهای بدن میرسانند.
• شریانها خون را از قلب بیرون میبرند.
• وریدها خون را به قلب بازمیگردانند
بیماری عروقی به هر وضعیتی گفته میشود که روی سیستم گردش خون شما تأثیر بگذارد. ممکن است بیماری عروقی در شریانها، وریدها و رگهای لنفی یا به صورت اختلالی در خود خون باشد که گردش خون را تحت تأثیر قرار میدهد.
انواع بیماریهای عروقی
-
- بیماری شریانی
- بیماری شریانهای محیطی
شریانهای محیطی (رگهای خونی خارج از قلب) هم مانند شریانهای قلب (رگهای کرونر) میتوانند دچار آترواسکلروز شوند که همان رسوب چربی و ذرات کلسترول به صورت پلاک، در دیواره داخلی عروق است. با گذشت زمان، این پلاک باعث تنگ شدن شریان میشود که همین باعث کاهش جریان خون در رگ و شرایطی به نام ایسکمی میشود. ایسکمی به معنی نرسیدن خون کافی به بافتهای بدن است.انواع بیماریهای شریان محیطی شامل موارد زیر میشود:- بیماری شریان محیطی: انسداد شریان در پا ممکن است باعث درد و گرفتگی پا هنگام فعالیت (لنگش)، تغییر رنگ پوست، زخم و احساس خستگی در پا شود. قطع کامل گردش خون ممکن است باعث سیاه شدن پا (گانگرن) و از دست دادن اندام شود.
- سندروم ایسکمی روده: بسته شدن عروقی که به سیستم گوارشی خونرسانی میکنند.
- بیماری شریان کلیوی: بسته شدن شریانهای کلیوی میتواند یکی از دلایل بیماریهای کلیوی باشد. علامتهای آن شامل فشارخون غیرقابل کنترل، نارسایی احتقانی قلب و اختلال در عملکرد کلیوی است.
- سندرم گیرافتادن در ناحیه پشت زانو: بیماری عروقی نادری است که در پای بعضی ورزشکاران جوان اتفاق میافتد. عضله و تاندونهای نزدیک زانو به شریان پشت زانو فشار میآورند و جریان خون به پا را کم میکنند و همین طور ممکن است به شریان آسیب بزنند.
- پدیدهی رینود شامل گرفتگی و تنگی شریانهای کوچک انگشتان و گاهی پنجه است که در اثر مواجه شدن با سرما یا هیجان ایجاد میشود.
- بیماری برگر بیشتر از همه شریانها، وریدها و اعصاب کوچک و متوسط را درگیر میکند. هرچند دلیل آن مشخص نیست، ارتباطی قوی با مصرف تنباکو یا قرارگیری در معرض آن دارد. در این بیماری شریانهای دست و پا تنگ و مسدود میشوند که باعث کمشدن ذخیرهی خون (ایسکمی) انگشتان، دستها یا پاها میشود. بازوها، دستها و بهخصوص پاها دچار درد میشوند که این درد حتی در حالت استراحت هم ادامه دارد. وقتی انسداد جدیتر شود، ممکن است بافت بمیرد (گانگرن) و نیاز به قطع کردن انگشتان یا پنجه باشد. دیدن التهاب وریدهای سطحی و علائم رینود هم در بیماری برگر رایج است.
- بیماری شریان کاروتید
- بیماری شریان کاروتید به انسداد یا تنگی شریانهای تغذیه کنندهی مغز گفته میشود که ممکن است باعث حملهی مغزی گذرا (تیآیای) یا سکتهی مغزی شوند.
- شکاف (دایسکشن) شریان کاروتید از پارگی یکی از لایههای جدار شریان شروع میشود. خون از این پارگی نشت میکند و بین لایههای دیواره گسترده میشود.
- تومورهای جسم کاروتید: رشد زیاد در بافت عصبی اطراف شریان کاروتید هستند.
- برآمدگی دیواره (آنوریسم) شریان کاروتید
- بیماری شریانهای محیطی
- بیماری وریدی
وریدها لولههای توخالی انعطافپذیری هستند که درون خود دریچههایی دارند. وقتی عضلات، منقبض میشوند، دریچهها باز هستند و خون در وریدها حرکت میکند. وقتی عضلات در حالت استراحت باشند، دریچهها بسته میوشند و جریان خون را به صورت یکطرفه در وریدها حفظ میکنند.اگر دریچههای درون وریدها آسیب ببینند ممکن است به طور کامل بسته نشوند که باعث جریان خون در هر دو مسیر میشود. هنگام استراحت عضلات، دریچههای آسیبدیده نمیتوانند خون را نگه دارند. این مشکل باعث جمع شدن خون در وریدها و تورم پا میشود. وریدها ورم میکنند و مثل یک طناب در زیر پوست دیده میشوند. حرکت خون در وریدها آهستهتر میشود، ممکن است لخته تشکیل شود.- رگهای واریسی رگهای ورم کرده، ارغوانی و طنابیشکلی هستند که درست زیر پوست دیده میشوند و در اثر آسیب به دریچههای درون وریدها بهوجود میآیند.
- رگهای عنکبوتی مویرگهای نازک قرمز و ارغوانی روی سطح زانوها، ساقها یا رانها هستند که از مویرگهای متورم به وجود میآیند.
- سندرم میترنر زمانی ایجاد میشود که ورید ایلیاک چپ تحت فشار شریان ایلیاک راست قرار گیرد. این مشکل، خطر ایجاد لختهی خون در ورید عمقی (دیویتی) را در پای چپ بالا میبرد.
- سندرم دروازهی خروجی قفسهی سینه (تیاواس) به گروهی از مشکلات در زمان فشار یا آسیب به رشتههای عصبی و رگهای خونی (شریانها و وریدها) بخش پایینی گردن و بخش بالایی قفسهی سینه گفته میشود.
- نارسایی مزمن وریدی زمانی اتفاق میافتد که دیواره و/یا دریچههای وریدها درست کار نکنند و خون به راحتی از پاها به قلب بازنگردد.
- لختههای خون
لخته زمانی ایجاد میشود که فاکتورهای انعقادی درون خون لخته یا سفت و شبیه تودهای ژلهای بشوند. وقتی در رگ خونی لخته (ترومبوز) ایجاد شود ممکن است از جای خود کنده شود و در مسیر جریان خون به حرکت درآید و باعث ایجاد آمبولی ریوی، حملهی قلبی یا سکتهی مغزی شود.لختههای شریانی خطر سکتهی مغزی، حملهی قلبی، درد شدید پا، اشکال در راهرفتن یا حتی از دست دادن پا را بالا میبرند.
- برآمدگی دیواره (آنوریسم) آئورت
آنوریسم به برآمدگی غیرطبیعی دیوارهی رگ گفته میشود. آنوریسم در هر نوع رگی ممکن است ایجاد شود ولی شایعترین محل برای آنوریسم، آئورت (آنوریسم آئورت) یعنی شریان اصلی بیرون برندهی خون از قلب است. انواع اصلی آنوریسم شامل دو مورد زیر است:- آنوریسم آئورت قفسهی سینه (بخشی از آئورت که در قفسهی سینه قرار دارد)
- آنوریسم آئورت شکمی (بخشی از آئورت که در شکم قرار دارد)
- بیماری شریانی
سایر مشکلات عروقی
اختلالات انعقاد خون به مشکلاتی گفته میشود که تمایل خون به تشکیل لخته را در شریانها و وریدها بالا میبرند. چنین وضعیتی ممکن است ارثی یا اکتسابی باشد از جمله:
- افزایش سطح فاکتورهای انعقادی (فیبرینوژن، فاکتور 8 ، پروترومبین) که باعث افزایش انقادپذیری خون میشوند.
- کمبود پروتئینهای ضدانعقاد طبیعی (آنتیترومبین، پروتئین سی، پروتئین اس)
- افزایش تعداد گلبولهای خونی
- تجزیه شدن پروتئینهای لخته (فیبرینولیز)
- تغییرات غیرطبیعی در دیواره عروق خونی (اندوتلیوم)
لنفادم
سیستم لنفاوی شامل شبکهای گسترده از عروق لنفاوی و گرههای لنفی است. سیستم لنفاوی به تنظیم عملکرد سیستم ایمنی برای محافظت از بدن در برابر عوامل بیگانه کمک میکند. لنفادم، جمعشدن غیرطبیعی مایع در این سیستم است که به طور معمول باعث تورم دستها یا پاها میشود. لنفادم زمانی اتفاق میافتد که عروق لنفاوی یا گرههای لنفی دچار مشکل شوند یا آسیب ببینند.
لنفادم اولیه نادر است و به دلیل نبود تعدادی از عروق لنفاوی از زمان تولد یا به دلیل ناهنجاری عروق لنفاوی اتفاق میافتد. لنفادم ثانویه ناشی از بسته شدن یا به هم خوردن جریان در سیستم لنفاوی است.
لنفادم ثانویه ممکن است در اثر عفونت، بدخیمی، جرّاحی، تشکیل بافت حاصل از ترمیم زخم (اسکار)، آسیب، لختهی خون در ورید عمقی، تماس با اشعه یا درمانهای دیگر سرطان ایجاد شود.
برگرفته از کتابخانه سلامت کلیولند کلینیک (https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17604-vascular-disease)