داروهای ترک سیگار
داروهای ترک سیگار
مرور کلی
داروهای غیرنسخهای
داروهای نسخهای
تحقیقات علمی چه کمکی به افراد برای ترک سیگار میکند؟
داروهای ترک سیگار
در این مطلب، دربارهی داروهای نیکوتینی و سایر داروهای ترک سیگار و ویژگیهای آنها بحث خواهد شد.
مرور کلی
چرا ترک سیگار اینقدر سخت است؟
ترک سیگار به این دلیل سخت است که نیکوتین سیگار و محصولات دیگری که تنباکو دارند اعتیادآور است. اغلب افراد پیش از این که بتوانند سیگار را کاملا ترک کنند حداقل سه بار اقدام به ترک سیگار کردهاند.
به ترک سیگار به جای اتفاقی که یکشبه میافتد به شکل یک فرآیند نگاه کنید. به همهی مزایای ترک سیگار فکر کنید مثل:
• طولانی شدن عمر
• احساس سلامتی بیشتر (سیگار کشیدن باعث سرفه، گلودرد و کاهش سطح انرژی میشود.)
• ظاهر بهتر (سیگار کشیدن باعث افزایش چین و چروک صورت، زرد شدن دندانها و کدر شدن پوست میشود.)
• بهبود حس چشایی و بویایی
• پسانداز کردن پولی که صرف سیگار میشود
افراد سیگاری بیشتر از دیگران در خطر ابتلا به دیابت هستند. اگر دیابت دارید، سیگار کشیدن کنترل بیماری شما را مشکلتر میکند. سیگار در دیابت عوارض مختلفی دارد مانند مشکلات شبکیه (بیماری چشم)، بیماری قلبی، سکتهی مغزی، بیماری عروقی، بیماری کلیوی، آسیب به اعصاب بدن و مشکلاتی که در پا ایجاد میشود.
چه درمانهایی به ترک سیگار کمک میکند؟
گاهی افراد، خودشان اقدام به ترک سیگار میکنند. گاهی هم بعد از اقدام به ترک سیگار تصمیم میگیرند به پزشک مراجعه کنند چون پزشک میتواند در این زمینه راهنمایی کند و داروهایی تجویز کند که ترک سیگار را آسانتر کند.
پیش از مصرف هر دارویی پزشک خود را در جریان کامل محصولاتی قرار دهید که برای ترک سیگار مصرف میکنید یا تصمیم دارید مصرف کنید. به علاوه، داروهای دیگری را هم که مصرف میکنید هم به پزشک اطلاع دهید تا احتمال تداخل داروی جدید با داروهای شما را درنظر داشته باشد.
داروهای غیرنسخهای
داروهای نیکوتینی
داروهای غیرنسخهای حاوی نیکوتین باعث از بین رفتن کامل میل به سیگار نمیشوند اما در مبارزه با این تمایل کمک زیادی میکنند. از این محصولات به جای سیگار کشیدن استفاده کنید و به تدریج مصرف نیکوتین خود را کم کنید تا اثرات اعتیادآور نیکوتین آرامآرام رفع شود.
اگر به جای کمکردن تدریجی دوز نیکوتینی که به بدن میرسد اقدام به ترک ناگهانی کنید عوارض بیشتری ایجاد خواهد شد که به آن سندروم ترک میگویند. این کار، ترک سیگار را خیلی سختتر میکند. مهمترین علامتهای ترک، تحریکپذیری، سردرد و تمایل به سیگار کشیدن است. دوز محصولات نیکوتیندار را به تدریج و تا حدی کم کنید که احساس میکنید میتوانید در برابر تمایل به سیگار کشیدن مقاومت کنید. در این حالت باز هم ممکن است تمایل به سیگار کشیدن داشته باشید ولی شدت آن کمتر خواهد بود.
وقتی تصمیم به ترک سیگار میگیرید، برخورداری از حمایت اطرافیان اهمیت زیادی دارد. این حمایت ممکن است از طرف پزشک، مشاور، گروه حمایتی، دوستان صمیمی یا اعضای خانواده باشد.
هنگام استفاده از محصول نیکوتیندار برای کمک به ترک، پزشک خود را در جریان بیماریهایی که دارید قرار دهید، به خصوص:
• آسم یا مشکلات تنفسی
• بیماری قلب یا عروق
• فشارخون بالا
• زخم معده
• دیابت
• بیماری کلیوی
• بیماری کبدی
• پرکاری تیروئید
• بیماری فئوکروموسایتوم (تودهی خوشخیم در غدهی فوق کلیه)
معمولا درمانهای غیرنسخهای تا 12 هفته به عنوان بخشی از برنامهی ترک سیگار استفاده میشوند. تکمیلکردن درمان، موضوع مهمی است. اگر احساس کردید بیشتر از این زمان به مصرف محصولات نیکوتیندار احتیاج دارید با پزشک خود مشورت کنید.
نکات دیگری که در مصرف داروهای نیکوتیندار باید درنظر داشته باشید:
• زمان ترک سیگار را مشخص کنید و استفاده از داروهای نیکوتیندار را از همان روز شروع کنید.
• اگر از داروی غیرنسخهای برای ترک سیگار استفاده میکنید و دوباره سیگار کشیدید، استفاده از داروی نیکوتیندار را قطع نکنید. به مصرف دارو ادامه دهید و تلاش کنید سیگار را ترک کنید.
• تمام داروهایی را که میخورید یا هر گونه حساسیتی را که دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
• در صورت شیردهی و بارداری یا در صورتی که احتمال بارداری میدهید از داروهای نیکوتیندار استفاده نکنید.
• داروی ترک سیگار خود را مثل تمام داروهای دیگر دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی قرار دهید.
برچسب نیکوتین
برچسب را مستقیم روی پوست میچسبانند. نیکوتین از طریق پوست وارد جریان خون میشود. بعضی از برندها برچسبهایی با قدرتهای مختلف دارند تا بتوانید به تدریج دوز مصرفی خود را کم کنید. برچسبهای نیکوتیندار نیازی به تجویز پزشک ندارند. با این حال اگر نمیدانید از چه نوع برچسبی استفاده کنید، با پزشک خود مشورت کنید.
همیشه توصیههای روی جعبهی دارو را در نظر بگیرید و به خاطر داشته باشید که:
• برچسبها درون کیسههایی هستند که کودکان نتوانند آن را باز کنند. کیسه را برای دور انداختن برچسبی که استفاده میکنید نگه دارید.
• یک ناحیهی تمیز و خشک روی پوست خود انتخاب کنید. قسمت بالای بازو یا تنه محل مناسبی است. نقاطی را انتخاب کنید که موی زیاد نداشته باشند و تمیز و صاف باشند (آثار زخم، بریدگی، سوختگی یا ضایعات پوستی نداشته باشند).
• پیش از استفاده از برچسب، دستهای خود و همین طور ناحیهای را که قرار است برچسب بزنید شستشو دهید. از صابونهای ساده استفاده کنید و محل چسباندن برچسب را کاملا خشک کنید و از موادی که حاوی آلوئه، لانولین، گلیسرین یا مرطوبکنندههای مختلف هستند استفاده نکنید. این موارد در انواع صابونها، کرمهای دست، لوسیونها و روغنهای مخصوص برنزه کردن، روغنهای حمام یا روغنها و اسپریهای دورکنندهی حشرات پیدا میشوند. دستور مصرف این محصولات را پیش از استفاده بخوانید. اگر روی پوست لایهی محافظ ایجاد کنند ممکن است باعث کنده شدن برچسب شوند.
• بعد از استفاده از برچسب دستهای خود را فقط با آب بشوئید.
• سعی نکنید با بریدن قسمتی از برچسب، دوز نیکوتین را تنظیم کنید.
• برچسب را حتی زمان حمام رفتن یا شنا کردن باز نکنید. اگر برچسب خودبخود جدا شد، برای چسباندن مجدد آن تلاش نکنید و از یک برچسب جدید استفاده کنید.
• برچسب را بر اساس توصیههای روی جعبه از پوست خود جدا کنید. (معمولا بعد از 16 تا 24 ساعت).
• برای دور انداختن برچسب، دو سر چسبدار آن را به هم بچسبانید و در کیسهی مخصوص خودش قرار دهید.
• هنگام استفاده از برچسب جدید، ناحیهی دیگری متفاوت با محل برچسب قبلی انتخاب کنید و حداقل به مدت یک هفته از ناحیهی استفاده شده، مجدد استفاده نکنید.
• از برچسب، بیشتر از زمان توصیه شده استفاده نکنید.
• اگر میخواهید ورزش سنگین کنید برچسب را بردارید چون این کار باعث جذب نیکوتین بیشتر به جریان خون شما میشود.
• اگر نمیدانید از برچسب چطور استفاده کنید از پزشک یا داروساز بخواهید برای شما توضیح دهد.
• اگر قرار است تصویربرداری امآرآی انجام دهید برچسب را بردارید. برچسبهای نیکوتینی حاوی آلومینیوم هستند.
• اگر دچار اختلالات خواب هستید برچسب را قبل از خواب بردارید و صبح از یک برچسب جدید استفاده کنید.
عوارض شایع برچسب نیکوتین:
• افزایش اشتها
• سردرد خفیف
• علائم حساسیت در ناحیهی برچسب مثل خارش، سوزش یا قرمزی
عوارض دیگری هم ممکن است دیده شود که بعضی از آنها میتواند جدی باشد. اطلاعات مربوط به محصول را از بروشور دارو به دقت مطالعه کنید. هر سؤالی داشتید با پزشک خود مطرح کنید.
آدامس نیکوتین
آدامس نیکوتین هم مانند برچسب، یک راه غیرموضعی (سیستمیک) برای رساندن نیکوتین به بدن است، یعنی نیکوتین موجود در آدامس از مخاط دهان مستقیما وارد جریان خون میشود. مثل برچسب، اگر بتوانید میل خود به سیگار کشیدن را کنترل کنید، دوز مصرفی آدامس را طی مدتزمان توصیه شده (اغلب 12 هفته یا کمتر) به تدریج کم خواهید کرد. خرید آدامس نیکوتین هم نیاز به تجویز پزشک ندارد.
همیشه توصیههای روی جعبهی محصول را در نظر بگیرید و به خاطر داشته باشید که:
• از آدامس نیکوتین فقط در صورتی استفاده کنید که میل شدید به سیگار کشیدن دارید.
• آدامس را به آرامی بجوید تا مزهی آن را احساس کنید یا در دهان خود احساس گزگز کنید. سپس جویدن آدامس را متوقف کنید و آن را در فضای بین گونه و لثه نگه دارید. این کار به آزاد شدن نیکوتین کمک میکند. وقتی مزه یا احساس گزگز به طور کامل برطرف شد دوباره جویدن آدامس و نگه داشتن آن در فضای بین گونه و لثه را به مدت 30 دقیقه تکرار کنید.
• هر بار تنها از یک آدامس استفاده کنید.
• 15 دقیقه پیش از مصرف آدامس و هنگام جویدن آن، مایعات (مثل نوشابه، چای، قهوه و آبمیوه) و غذا مصرف نکنید.
• به تدریج، تعداد آدامسی را که در روز میجوید کم کنید تا وقتی که به 3 تا 6 آدامس در روز برسید. بعضی از افراد در کمتر از 12 هفته به این تعداد میرسند. در هر صورت، بیشتر از 24 آدامس در روز نجوید.
• سعی کنید همیشه آدامس نیکوتین را در دسترس داشته باشید. ممکن است وقتی آدامس نیکوتین همراه ندارید از آبنبات یا آدامس معمولی استفاده کنید.
• اگر دندان مصنوعی دارید ممکن است استفاده از آدامس نیکوتین مشکل باشد.
عوارض شایع آدامس نیکوتین:
• بادگلو زدن، وجود گاز زیادی در معده یا سوزش سر دل
• افزایش اشتها
• سردرد خفیف
• افزایش آب دهان
• درد یا خستگی فک
• درد گلو یا دهان
• تهوع
• سکسکه
عوارض شایع دیگری هم دیده میشود که گاهی ممکن است جدی شوند. لطفا اطلاعات بروشور محصول را به دقت بخوانید و اگر سؤالی داشتید با پزشک خود مشورت کنید.
قرص مکیدنی نیکوتین
قرص مکیدنی نیکوتین هم مانند برچسب و آدامس از طریق غیرموضعی (سیستمیک) نیکوتین را به بدن میرساند، یعنی نیکوتین موجود در قرص از طریق مخاط دهان مستقیما به جریان خون وارد میشود.
همیشه توصیههای روی جعبه را درنظر بگیرید و به خاطر داشته باشید که:
• قرص را در دهان خود بگذارید؛ صبر کنید تا کاملا حل شود؛ و آن را بدون این که بجوید گاهی در دهان خود حرکت دهید. حدود 20 تا 30 دقیقه طول میکشد تا قرص به طور کامل حل شود.
• هر بار بیشتر از یک قرص یا بلافاصله پشت سرهم از قرص مکیدنی نیکوتیندار استفاده نکنید چرا که ممکن است باعث سکسکه، سوزش سر دل یا تهوع شود.
• 15 دقیقه پیش از مصرف قرص تا 15 دقیقه بعد از مصرف آن مایعات و غذا مصرف نکنید.
• بیشتر از 5 قرص طی 6 ساعت یا 20 قرص طی 24 ساعت مصرف نکنید.
داروهای نسخهای
اسپری بینی نیکوتین
اسپری بینی نیکوتین تنها با تجویز پزشک قابل تهیه است. مانند برچسب و آدامس نیکوتین به تدریج طی 12 هفته استفاده میشود و درست مانند آدامس و برچسب باید از اسپری به عنوان بخشی از یک برنامهی جامع شامل حمایت، آموزش و مشاوره استفاده شود.
همیشه توصیههای روی جعبه را درنظر بگیرید و به خاطر داشته باشید که:
• بینی خود را پیش از استفاده از اسپری تخلیه کنید.
• با حذف کردن دوزها و نصف کردن میزان استفاده از اسپری، دوز آن را به تدریج کم کنید.
• زمانی که از اسپری بینی استفاده میکنید مقدار مورد استفاده را یادداشت کنید. این کار برای کمکردن تدریجی دوز دارو مفید است.
عوارض شایع اسپری بینی نیکوتین:
• کمردرد
• یبوست
• سرفه
• سوءهاضمه یا تهوع
• آبریزش بینی
• عطسه کردن
• اشکریزش چشم
• سردرد
• احساس سوزش انتهای حلق یا بینی
اسپری بینی نیکوتین در افرادی که حساسیت تنفسی از جمله آسم دارند توصیه نمیشود. به علاوه، در بیمارانی که مشکلات مزمن بینی دارند باید با احتیاط مصرف شود. عوارض شایع دیگری نیز هستند که گاهی ممکن است جدی شوند. بروشور اطلاعات محصول را به دقت مطالعه کنید و اگر سؤالی داشتید با پزشک خود مطرح کنید.
نیکوتین استنشاقی
نیکوتین استنشاقی که تنها با تجویز پزشک قابل تهیه است به مدت 6 ماه به این صورت قابل استفاده است که ابتدا 12 هفته درمان اولیه انجام شود و به دنبال آن به تدریج طی 12 هفته دوز آن کاهش یابد. نیکوتین استنشاقی از طریق مخاط دهان و حلق (و نه ریهها) وارد جریان خون میشود. مثل سایر محصولات نیکوتینی، دوز نیکوتین استنشاقی را به تدریج طی زمان توصیه شده (که معمولا چند هفته است) و تا حدی کم کنید که در هر مرحله بتوانید بر تمایل به سیگار کشیدن غلبه کنید.
همیشه توصیههای روی جعبه را درنظر بگیرید و به خاطر داشته باشید که:
• نیکوتین استنشاقی را در جای خشک و دمای کمتر از 25 درجه سانتیگراد نگهداری کنید.
• زمان و مقدار مصرف نیکوتین استنشاقی را یاداشت کنید. این کار برای کاهش تدریجی دوز دارو مفید است.
• دوز معمول اولیه بین 6 تا 16 واحد دارو در روز است.
عوارض شایع نیکوتین استنشاقی:
• سرفه
• سوءهاضمه
• حساسیت دهان و گلو
• گرفتگی یا آبریزش بینی
عوارض شایع دیگری نیز هستند که گاهی ممکن است جدی شوند. بروشور اطلاعات محصول را به دقت مطالعه کنید و اگر سؤالی داشتید با پزشک خود مطرح کنید.
بوپروپیون
بوپروپیون داروی مخصوص ترک سیگار است که ترکیب نیکوتینی ندارد بلکه نوعی داروی ضدافسردگی است که تنها با نسخهی پزشک قابل تهیه است. این دارو در کنار مشاوره و حمایت اطرافیان برای کمک به ترک سیگار تجویز میشود. از بوپروپیون برای اختلالات افسردگی شدید هم استفاده میشود. معمولا 2 هفته طول میکشد تا بوپروپیون اثر کند، بنابراین دو هفته بعد از شروع مصرف دارو برای ترک سیگار برنامهریزی کنید.
اگر سابقهی تشنج، پرخوری یا بیاشتهایی عصبی دارید پیش از مصرف بوپروپیون به پزشک خود اطلاع دهید.
بوپروپیون به صورت قرص در دسترس است. قرص بوپروپیون باید به صورت کامل مصرف شود و نباید خرد یا شکسته یا به شکلی غیر از خوردن قرص (مثل حل کردن در آب) مصرف شود. دوز تجویز آن در افراد مختلف متفاوت است. پس هنگام مصرف دارو به توصیههای روی بروشور آن عمل کنید. سؤالهای خود را در مورد چگونگی و زمان مصرف، عوارض جانبی احتمالی و طول مدت درمان از پزشک خود بپرسید.
عوارض جانبی شایع بوپروپیون:
• خشکی دهان
• تعریق
• بیخوابی
• ضایعات پوستی
• سردرد
• گیجی
• اضطراب
• بیقراری
• تحریکپذیری
• سوءهاضمه
• کاهش اشتها
عوارض شایع دیگری نیز هستند که گاهی ممکن است جدی شوند. بروشور اطلاعات محصول را به دقت مطالعه کنید و اگر سؤالی داشتید با پزشک خود مطرح کنید.
اگر داروهای مهارکنندهی مونوآمین اکسیداز مانند ترانیلسیپرومین، فنلزین و ایزوکربوکساید در 14 روز گذشته مصرف کردهاید از بوپروپیون استفاده نکنید. داروهای مهارکنندهی مونوآمیناکسیداز برای درمان افسردگی تجویز میشوند. محصولات زیادی ممکن است با بوپروپیون تداخل داشته باشند. بنابراین در مورد هر داروی نسخهای، غیرنسخهای یا گیاهی که مصرف میکنید با پزشک خود مشورت کنید.
اگر هنگام مصرف بوپروپیون دچار هر گونه تغییری از نظر وضعیت روانپزشکی شدید (مانند حملات جدید افسردگی) پزشک خود را در جریان بگذارید.
وارنیکلین
وارنیکلین یک داروی نسخهای بدون نیکوتین است که برای کاهش اثرات اعتیادآور و همچنین ترک نیکوتین تجویز میشود. توصیه میشود یک هفته پیش از زمان ترک، مصرف وارنیکلین را شروع کنید. به طور معمول از این دارو به مدت 12 هفته در کنار مشاوره و برای کمک به ترک سیگار استفاده میشود. اگر سیگار را ترک کرده باشید هم ممکن است 12 هفتهی دیگر وارنیکلین برای شما تجویز شود. اگر سیگار کشیدن را بعد از 12 هفته ترک نکردهاید مصرف دارو را قطع و به پزشک خود مراجعه کنید. وارنیکلین را باید همراه با غذا و یک لیوان آب کامل مصرف کرد.
اگر الکل مصرف میکنید، سابقهی تشنج یا مشکلات روانپزشکی مانند افسردگی دارید پیش از مصرف وارنیکلین، پزشک خود را در جریان بگذارید.
وارنیکلین ممکن است با داروهای نسخهای و غیرنسخهای مانند انسولین، داروهای ضدانعقاد، داروهای آسم و همین طور تعدادی از مکملهای گیاهی تداخل داشته باشد. لطفا تمام داروها و محصولاتی که مصرف میکنید را پیش از مصرف وارنیکلین به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر با مصرف وارنیکلین دچار تغییرات روانپزشکی یا رفتاری (مثل افسردگی جدید، عصبیشدن، پرخاشگری و افکار خودکشی) شدید فورا به پزشک خود مراجعه کنید.
وارنیکلین میتواند واکنش افراد به الکل را تغییر دهد؛ پس اگر الکل مصرف میکنید میزان مصرف مشروبات الکلی را در طول درمان با وارنیکلین کم کنید تا وقتی که از چگونگی تأثیر دارو بر تحمل بدنتان دربرابر الکل مطمئن شوید.
عوارض شایع وارنیکلین:
• تهوع که در طول زمان به مرور کم میشود
• سردرد
• بیخوابی
عوارض شایع دیگری نیز هستند که گاهی ممکن است جدی شوند. بروشور اطلاعات محصول را به دقت مطالعه کنید و اگر سؤالی داشتید با پزشک خود مطرح کنید.
تحقیقات علمی چه کمکی به افراد برای ترک سیگار میکند؟
محققان در حال بررسی شکلهای مختلف وارنیکلین برای ترک سیگار هستند. داروهایی مانند توپیرامات و ممانتین هم که روی گیرندههای سیستم اعصاب مرکزی تأثیر میگذارند در حال گذراندن تحقیقات بالینی برای کمک به ترک سیگار هستند.
همچنین، در مورد تأثیر سیگار الکترونیکی بدون نیکوتین به عنوان روشی برای شروع ترک سیگار و در کنار مشاوره، مطالعاتی در حال انجام است.