وریدهای واریسی و عنکبوتی به چه معنی است؟
وریدهای واریسی و عنکبوتی به چه معنی است؟
وریدهای واریسی و عنکبوتی در چه کسانی ایجاد می‌شوند؟
چه چیزهایی باعث ایجاد وریدهای واریسی و عنکبوتی می‌شوند؟
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
علامت‌های ورید واریسی چیست؟
تشخیص وریدهای واریسی چگونه است؟
چه وقت واریس باید درمان شود؟
گزینه‌های درمان واریس کدام است؟
درمان فشاری و تغییرات سبک زندگی
پیشگیری از واریس
وریدهای واریسی و عنکبوتی به چه معنی است؟
ورید واریسی به وریدی گفته می‌شود که به طور غیرطبیعی و در اثر ضعیف‌شدن دیواره‌اش بزرگ و پرخون شده باشد. ظاهر چنین وریدهایی ممکن است وریدهای متورم و پیچ‌خورده‌ای به رنگ آبی یا ارغوانی باشد. گاهی اطراف وریدهای واریسی را مویرگ‌های نازک و قرمزی به نام وریدهای عنکبوتی احاطه می‌کنند. این‌ها گروهی از رگ‌های خونی نزدیک به سطح پوست هستند و به آن‌ها تلانژکتازی هم گفته می‌شود.
وریدهای واریسی و عنکبوتی را هرجایی از بدن می‌توان یافت اما بیشتر از همه روی پاها و باسن دیده می‌شوند. بیشتر وریدهای واریسی نزدیک به سطح پوست ایجاد می‌شوند.
وریدهای واریسی و عنکبوتی در چه کسانی ایجاد می‌شوند؟
وریدهای واریسی شیوع بالایی دارند و اغلب نشانه‌ی بیماری خطرناکی نیستند. بیشتر موارد آن در خانم‌ها دیده می‌شود و با افزایش سن، شیوع آن نیز بیشتر می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد این مشکل در 30 تا 50 درصد افراد بالغ دیده می‌شود.
چه چیزهایی باعث ایجاد وریدهای واریسی و عنکبوتی می‌شوند؟
وریدهای واریسی زمانی ایجاد می‌شوند که دیواره‌های ورید ضعیف شوند و ورید بزرگ شود. در این حالت، خون در ورید جمع می‌شود. واریس در اثر افزایش فشار در وریدهای پا یا اختلال دریچه‌های ورید ایجاد می‌شود.
دلیل اصلی واریس نامعلوم است اما تعدادی از عوامل مؤثر در ایجاد وریدهای واریسی و عنکبوتی شناخته شده است از جمله:
- وراثت و سابقه‌ی وریدهای واریسی در خانواده
- افزایش سن
- ایستادن طولانی‌مدت (به‌ویژه برای شغل‌هایی مانند پرستاران، معلّمان و کارگران کارخانه‌ها)
- وزن بالا
- تغییرات هورمونی در دوران بارداری
- استفاده از قرص‌های ضدبارداری
- درمان‌های هورمونی بعد از یائسگی
- نشستن طولانی‌مدت با حالت پاهای ضربدری
- پوشیدن لباس‌های تنگ
- سابقه‌ی لخته‌ی خون
- آسیب به وریدها
- شرایطی که باعث بالا رفتن فشار درون شکم می‌شود شامل بیماری کبدی، جمع شدن مایع در شکم، سابقه‌ی جرّاحی کشاله‌ی ران و نارسایی قلبی
عوامل دیگری مانند استفاده از استروئیدهای موضعی، آسیب به پوست و سابقه‌ی جرّاحی ورید نیز ممکن است باعث به وجود آمدن واریس شوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
در موارد زیر لازم است به پزشک مراجعه شود:
- واریس باعث ایجاد درد هنگام راه رفتن و ایستادن شود.
- یک توده‌ی دردناک یا حساس به لمس در نزدیکی ورید واریسی ایجاد شود.
- تورم پا یا قوزک پا ایجاد شود.
- تورم و درد ناگهانی پا ایجاد شود.
- پوست روی ورید واریسی خودبخود یا در اثر آسیب‌دیدگی خونریزی کند.
- هر علامت دیگری داشته باشید که شما را نگران کند.
علامت‌های ورید واریسی چیست؟
بعضی از افراد مبتلا به واریس، علامتی ندارند و ممکن است تنها نگرانی آن‌ها ظاهر وریدها باشد. وریدهای واریسی می‌توانند این علامت‌ها را ایجاد کنند:
- خستگی، سوزش، خارش، احساس ضربان یا سنگینی در پا
- تورم پاها
- گرفتگی یا درد عضلات پا
- تغییررنگ پوست به قهوه‌ای به ویژه در اطراف قوزک پا
- زخم‌های پا
معمولا علائم با ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت بدتر می‌شوند. در زنان ممکن است علائم واریس در دوران قاعدگی بدتر شود. گاهی وریدهای واریسی ممکن است باعث تشکیل لخته‌ی خونی دردناک شوند که به آن ترومبوفلبیت سطحی (التهاب سطحی ورید) گفته می‌شود.
تشخیص وریدهای واریسی چگونه است؟
پزشک، پای شما را در حالت ایستاده معاینه می‌کند. همچنین ممکن است به شما توصیه کند سونوگرافی داپلر انجام دهید که یک نوع سونوگرافی برای بررسی جریان خون در وریدهای سطحی و عمقی اندام است.
چه وقت واریس باید درمان شود؟
ممکن است در بعضی شرایط نیاز به درمان وریدهای واریسی یا عنکبوتی باشد. اگر واریس باعث درد هنگام راه‌رفتن یا ایستادن شود، باید از پزشک خود راهنمایی بگیرید. همچنین در صورت ایجاد درد روی ورید واریسی یا اطراف آن یا در صورت تورم پا یا قوزک باید به پزشک مراجعه کنید.
گاهی ممکن است واریس برای سلامتی شما خطرناک باشد که شامل موارد زیر می‌شود:
- زخم‌های ناشی از بی‌حرکتی خون در ورید (استاز) که وقتی ایجاد می‌شود که ورید بزرگ و پرخون، مایع را به قدر کافی از پوست تخلیه نکند و همین ممکن است باعث ایجاد زخم شود.
- عفونت‌های ناشی از قارچ و باکتری ممکن است در اثر مشکلات پوستی ناشی از باقی ماندن مایع (ادم) در پا ایجاد شوند.
- ترومبوفلبیت: التهاب سطحی ورید ناشی از تشکیل لخته‌ی خون.
- خونریزی وریدی
وقتی واریس در اثر اختلال در ورید عمقی یا وریدهای نافذی ایجاد شود که وریدهای عمقی و سطحی را به هم وصل می‌کنند احتمال ایجاد عوارض بیشتر است. از نمونه‌های این اختلالات می‌توان به لخته‌ی خون (ترومبوز) در ورید عمقی یا نارسایی مزمن وریدی اشاره کرد.
گزینه‌های درمان واریس کدام است؟
هدف درمان واریس، کاهش علائم و کاهش خطر ایجاد عوارض است. از آنجا که همه‌ی وریدهای واریسی و عنکبوتی نیاز به درمان ندارند گاهی ممکن است هدف از درمان، تنها بهبود ظاهر پا از نظر زیبایی باشد.
درمان فشاری و تغییرات سبک زندگی
استفاده از جوراب‌های فشاری روش درمان غیرتهاجمی وریدهای واریسی به‌ویژه در زمان علامت‌دار بودن آن‌ها است. جوراب‌های فشاری را می‌توان از داروخانه تهیه کرد و انواع مختلفی از جمله زیر زانو، بالای زانو و مدل جوراب‌شلواری دارد. میزان فشار آن‌ها نیز از 8 تا 10 میلی‌متر جیوه تا 40 تا 50 میلی‌متر جیوه متغیر است. پزشک با معاینه و بررسی وریدهای واریسی در شما جوراب فشاری مناسب شما را مشخص کند.
سایر درمان‌های موقت و نگهدارنده شامل موارد زیر است:
- رعایت بهداشت پوست
- تلاش برای رسیدن به وزن مناسب
- ورزش منظم (به ویژه راه رفتن)
- اجتناب از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت
- بالا نگه داشتن پاها در زمان نشستن یا خوابیدن
اگر لازم بود برای مدت طولانی بایستید، فواصلی در میان ایستادن خود بنشینید یا پای خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهید.
اگر بهبود علائم شما با درمان موقت و نگهدارنده مورد رضایت‌تان نبود، یا در صورتی که ظاهر واریس شما را اذیت می‌کرد، درمان‌های دیگری به شما پیشنهاد خواهد شد که بستگی به وضعیت کلی سلامتی و اندازه و محل واریس شما دارد. درمان‌های دیگر شامل اسکلروتراپی (تزریق دارو به درون ورید)، لیزردرمانی و همچنین جرّاحی می‌شود.
پیشگیری از واریس
- لباس‌های تنگ به طوری که کمر، ران و پاها را تحت فشار قرار دهد نپوشید.
- پاها را در هنگام نشستن به حالت ضربدری قرار ندهید.
- برای مدت‌زمان طولانی در یک حالت خاص ایستاده یا نشسته ثابت باقی نمانید.
- برای افزایش گردش خون در بدن به طور منظم ورزش کنید.
- اگر اضافه‌وزن دارید وزن خود را کم کنید.
- حداقل دو بار در روز بنشینید یا دراز بکشید و پاهای خود را به مدت 30 دقیقه در حالتی بالاتر از سطح بدن قرار دهید.