سه دلیل برای مضر بودن قلیان
قلیان‌کشیدن ممکن است برای برخی، کار مهیج و نوعی تفریح به حساب بیاید، اما باید بدانیم که قلیان، به اندازه‌ی سیگار اعتیادآور و حتی از آن مضر‌تر است.
اما این مضرات باعث‌نشده که محبوبیت این وسیله‌ی تفریحی قدیمی، بین افراد پیر و جوان کم‌شود.
قلیان وسیله‌ای استوانه‌ای شکل است که قسمت بالایی آن، زغال تنباکو را سوزانده و دود ایجاد می‌کند، در نهایت این دود از درون آب عبور کرده و توسط لوله‌ای استنشاق می‌شود. قلیان‌ها در اندازه و شکل‌های متنوع ساخته می‌شوند و به راحتی در محیط‌های مختلف قابل حمل و استفاده هستند.
در این نوشته قصد داریم سه مورد از مهمترین مضرات مصرف قلیان را بگوییم:
احتمال انتقال بیماری‌های واگیردار
قلیان سمی‌تر از سیگار است
اثرات مضر قلبی‌عروقی
چگونه با فرد مصرف کننده‌ی قلیان (به خصوص جوانان) در مورد مضرات آن صحبت کنیم؟
احتمال انتقال بیماری‌های واگیردار
افراد جوان ممکن است به قلیان کشیدن به دلیل ماهیت اجتماعی بودن و به عنوان فعالیتی که به آنها امکان ارتباط نزدیک با همسالان را می‌دهد نگاه‌کنند. از طرف دیگر امکان استفاده از تنباکوهای طعم‌دار متنوع، جذابیت بیشتری به این فعالیت مضر می‌بخشد.
این افراد ممکن است متوجه نباشند که استفاده از قلیان مشترک و به صورت دسته‌جمعی، می‌تواند آنها را در معرض بسیاری از بیماری‌های واگیردار از جمله عفونت‌های ویروسی و باکتریایی دهان و حلق و ریه‌ها (مانند بیماری کووید 19 یا سل) قرار‌دهد.
از طرف دیگر، استفاده‌ی دسته جمعی از قلیان نیازمند نزدیک بودن افراد از نظر فیزیکی و بیشتر شدن احتمال انتقال بیماری با سرفه‌های احتمالی افراد است.
ویروس هرپس که عفونت دهانی و لب ایجاد می‌کند و باکتری اچ پیلوری که مهمترین علت ایجاد زخم معده است هم جزو میکروب‌هایی هستند که به واسطه‌ی استفاده از قلیان مشترک به راحتی انتقال پیدا می‌کنند.
به جز مواد سرطان‌زای معمول موجود در دود قلیان، طعم دهنده‌های استفاده شده در تنباکوها به واسطه‌ی روغنی بودنشان با اثر التهابی، به راه‌های هوایی و اجزای مختلف سیستم تنفسی آسیب جدی می رسانند. اجزای فلزی قلیان هم هنگام داغ شدن می‌توانند فلزات سنگینی را در دود رها کنند که بسیار مضر هستند. استنشاق دود قلیان عملکرد ایمنی ریه را تحت تاثیر قرار داده و فرد را مستعد ابتلا به عفونت‌های تنفسی مختلف از جمله کووید 19 می‌کند.
قلیان سمی‌تر از سیگار است
به جز احتمال بالای عفونت، دود قلیان حاوی همان مواد سرطان‌زایی است که در سیگار نیز وجود دارد. علاوه بر این مواد، مصرف کنندگان قلیان، مونوکسید کربن، فلزات سنگین و گازهای سمی حاصل از سوختن زغال را نیز وارد ریه‌های خود می‌کنند.
کشیدن قلیان به صورت دسته‌جمعی و در کافه‌ها و قهوه‌خانه‌ها، افراد را در معرض مقادیر زیادی از دود دست دوم هم قرار می‌دهد. بر‌خلاف تصور برخی، قلیان کشیدن جایگزین سالمی برای مصرف سیگار نیست و در هر نوبت استفاده از قلیان بیش از 100 تا 200 برابر دود یک نخ سیگار توسط فرد مصرف‌کننده وارد ریه می‌شود.
بر اساس مطالعه‌ای که روی استفاده‌کنندگان از قلیان انجام شد، مقادیر نیکوتین خون این افراد به طور قابل توجهی بیشتر از مصرف کنندگان سیگار بود.
خطرات قلیان به همین‌ها محدود نمی‌شود و طبق گزارش مرکز کنترل بیماری‌های آمریکا، دود قلیان باعث آسیب به بافت دهان و بالا رفتن خطر ابتلا به سرطان‌های حفره‌ی دهان و بیماری‌های لثه می‌شود.
اثرات مضر قلبی‌عروقی
خطر اعتیاد به قلیان را نباید ساده گرفت. مصرف کنندگان قلیان معمولا با فواصل کمتر، مدت‌زمان بیشتر و عمیق‌تر از سیگاری‌ها میزان بیشتری از دود را وارد ریه‌ها می‌کنند.
میزان نیکوتین دریافتی هم به علت خنک شدن دود در آب بیشتر از سیگار است. تحقیقات ثابت کرده‌اند که بین مصرف قلیان و بیماری عروق کرونری و نارسایی قلب ارتباط مهمی وجود دارد.
دانستن طیف وسیع مضرات قلیان، از بیماری‌های دهان و دندان تا بروز حوادث قلبی عروقی، اولین قدم برای ترک قلیان و وادار کردن دیگران به ترک آن است.
چگونه با فرد مصرف کننده‌ی قلیان (به خصوص جوانان) در مورد مضرات آن صحبت کنیم؟
با روی گشاده و نگرش مثبت وارد بحث شوید.
از فرد مصرف کننده بخواهید توضیح‌دهد که مصرف قلیان چرا برای او لذت بخش است و این لذت را چگونه می‌تواند از راه ایمن‌تری تامین‌کرد؟
اگر فرد از قلیان برای نزدیک شدن به دوستان و شرکت در جمع‌های دوستانه استفاده می‌کند، راه‌های دیگر مانند غذا درست کردن گروهی یا ورزش گروهی و پیک‌نیک در طبیعت را به او پیشنهادکنید.
از این عادت بد حمایت نکنید. اگر حمایتگر اقتصادی فرد هستید پول برای مصرف قلیان در اختیارش نگذارید.
نصیحت نکنید. نصیحت‌کردن به خصوص در افراد جوان معمولا نتیجه‌ی عکس می‌دهد.
برای دیگران الگو باشید. اگر خودتان سیگار یا قلیان می‌کشید، ترک کردن شما برای دیگران تشویق‌کننده خواهدبود.
با افراد غیر سیگاری و حتی کودکان در سنین پایین در مورد مضرات سیگار و قلیان صحبت‌کنید و به آنها آگاهی‌بدهید.
به کودکان و نوجوانان یاد‌بدهید در مقابل تعارف سیگار و قلیان بگویند: نه.
صبور باشید. ترک سیگار و قلیان فرآیندهای زمان‌بری هستند. دست از حمایت و کمک به فردی که قصد ترک کردن دارد بر‌ندارید.
فردی را که موفق به ترک‌کردن می‌شود، با پاداش و هدیه تشویق‌کنید.