فشارخون پایین – علایٔم و دلایل
فشارخون پایین
علائم فشارخون پایین
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
دلایل فشارخون پایین
فشارخون چقدر میتواند پایین باشد؟
شرایطی که ممکن است باعث کاهش فشارخون شود
داروهایی که ممکن است باعث افت فشارخون شوند
فشارخون پایین
فشارخون پایین ممکن است در نگاه اول مطلوب به نظر برسد و برای بعضی افراد، هیچ مشکلی ایجاد نکند. ولی برای بسیاری از افراد، فشارخونی که خیلی پایینباشد، ممکن است باعث سرگیجه و غش کردن شود و اگر شدید باشد حتی ممکن است فرد را در خطر جدی قرار دهد.
اگر عدد بالای فشارخون (فشارخون سیستولی) کمتر از ۹۰ میلیمتر جیوه یا عدد پایین فشارخون (فشارخون دیاستولی) کمتر از ۶۰ میلیمتر جیوه باشد فشارخون پایین محسوب میشود.
دلیل فشارخون پایین میتواند دلیل سادهای مثل کمبود آب بدن باشد یا ممکن است در اثر یک بیماری جدی پزشکی ایجادشود. پیدا کردن دلیل افت فشارخون برای درمان آن مهم است.
علائم فشارخون پایین
در بعضی افراد، فشارخون پایین به دلیل وجود یک بیماری زمینهای است؛ به ویژه اگر فشار خون به طور ناگهانی پایین بیفتد یا علائم دیگری مثل موارد زیر به همراه داشته باشد:
- گیجی یا احساس سبکی سر
- غش کردن
- تاری دید
- تهوع
- خستگی
- کاهش تمرکز
شوک
افت شدید فشارخون میتواند فرد را در خطر جدی قرار دهد و چنین علائمی دارد:
- گیجی به ویژه در افراد مسن
- پوست سرد و رنگپریده
- تنفس سریع و سطحی
- نبض ضعیف و سریع
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر دچار کاهش سطح هوشیاری شدید، حتما باید فورا با اورژانس تماس گرفتهشود.
اگر فشارخون شما همیشه پایین است ولی با این موضوع، مشکلی ندارید تنها لازم است یک سری بررسیهای پزشکی معمول برای شما انجام شود. حتی گیجی و احساس سبکی سر ممکن است مشکلی جزئی باشد و در اثر از دست دادن مختصر آب ایجاد شود مثلا به دلیل قرارگیری طولانی در آفتاب یا محیط گرم. در هر صورت اگر علائم فشارخون پایین را دارید بهتر است با پزشک مشورت کنید تا احتمال مسائل جدیتر برای شما بررسی و رد شود. اگر علائم خود را از نظر زمان و کاری که در زمان بروزشان انجام میدهید ثبت کنید میتواند کمککننده باشد.
دلایل فشارخون پایین
فشارخون پایین یعنی پایین بودن فشار شریانها در زمان فاز فعال و استراحت هر ضربان قلب.
- فشارخون سیستولی: بالاترین عدد فشارخون در زمان اندازهگیری که نشان میدهد قلب در زمان پمپاژ خون به درون شریانها چه فشاری ایجاد میکند.
- فشارخون دیاستولی: پایینترین عدد فشارخون در زمان اندازهگیری که مقدار فشار درون شریانها در زمان استراحت قلب بین دو ضربان را نشان میدهد.
آخرین توصیههای پزشکی، فشارخون زیر ۱۲۰ روی ۸۰ میلیمتر جیوه را فشارخون طبیعی درنظر میگیرند.
فشارخون در طول روز به دلایل مختلف زیر، تغییرات مختصری دارد:
- وضعیت قرارگیری بدن
- ریتم تنفس
- میزان استرس
- وضعیت فیزیکی
- داروهای مصرفی
- آن چه میخورید و مینوشید
- ساعتهای مختلف روز
معمولا فشارخون، شبها کمتر است و هنگام بیدار شدن افزایش پیدا میکند.
فشارخون چقدر میتواند پایین باشد؟
فشاری که برای شما پایین محسوب میشود ممکن است برای فرد دیگری طبیعی باشد. اغلب پزشکان تنها زمانی فشارخون را خیلی پایین درنظر میگیرند که باعث ایجاد علائم شود.
بعضی متخصصین، فشارخون پایین را فشار سیستولی زیر ۹۰ میلیمتر جیوه یا فشار دیاستولی زیر ۶۰ میلیمتر جیوه میدانند. هر کدام از این اعداد که پایین باشد فشارخون پایین محسوب میشود.
افت ناگهانی فشارخون میتواند خطرناک باشد. تنها ۲۰ میلیمتر جیوه کاهش فشارخون – مثلا از فشار سیستولی ۱۱۰ به ۹۰ میلیمتر جیوه – میتواند به دلیل نرسیدن خون کافی به مغز باعث گیجی یا غش کردن شود. و کاهش شدید فشارخون مثلا در اثر خونریزی کنترل نشده، عفونت شدید یا واکنش آلرژیک، ممکن است خطرناک باشد.
شرایطی که ممکن است باعث کاهش فشارخون شود
- بارداری: از آنجا که سیستم گردش خون در دوران بارداری به سرعت گسترش پیدا میکند ممکن است فشارخون کاهش پیدا کند. این کاهش طبیعی است و معمولا بعد از زایمان، فشارخون به حالت قبل از بارداری برمیگردد.
- مشکلات قلبی: مشکلاتی مانند ضربان قلب خیلی کند (برادیکاردی)، مشکلات دریچهای قلب، حملهی قلبی و نارسایی قلبی میتوانند باعث کاهش فشارخون شوند.
- مشکلات غددی: مشکلات غده تیروئید مثل بیماری پاراتیروئید، نارسایی غده آدرنال (بیماری آدیسون)، کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) و در بعضی موارد، دیابت ممکن است باعث کاهش فشارخون شوند.
- کمبود آب: وقتی بدن شما بیش از آب دریافتی، آب از دست میدهد میتواند باعث ضعف، گیجی و خستگی شود. تب، تهوع، اسهال شدید و مصرف زیاد داروهای ادرارآور و همین طور ورزش شدید ممکن است باعث کمبود آب بدن شود.
- از دست دادن خون. از دست دادن خون زیاد مثلا در اثر آسیب جدی یا خونریزی داخلی، خون بدن را کم میکند و میتواند باعث افت فشارخون شود.
- عفونت شدید: وقتی عفونت از جایی در بدن وارد خون شود ممکن است باعث افت شدید و خطرناک فشارخون شود که به آن شوک سپتیک گفته میشود.
- واکنش شدید آلرژیک (آنافیلاکسی). محرکهای چنین واکنشهای شدید و خطرناکی ممکن است بعضی غذاها، داروها یا نیش حشرات باشد. واکنش آنافیلاکسی ممکن است باعث مشکلات تنفسی، خارش پوست، تورم گلو و افت شدید و خطرناک فشارخون شود.
- کمبود مواد مغذی در رژیم غذایی. کمبود ویتامین ب۱۲، فولات و آهن در رژیم غذایی مانع از ساخت کافی گلبولهای قرمز خون میشود (کمخونی) که همین میتواند باعث کاهش فشارخون شود.
داروهایی که ممکن است باعث افت فشارخون شوند
- داروهای ادرارآور مثل فوروزماید و هیدروکلروتیازید
- بلوککنندههای گیرنده آلفا مثل پرازوسین
- بلوککنندههای گیرنده بتا مانند آتنولول و پروپرانولول
- داروهای پارکینسون مانند پرامیپکسول یا داروهای حاوی لوودوپا
- داروهای اختلال نعوظ مانند سیلدنافیل یا تادالافیل بهویژه اگر همراه با داروهای قلبی مثل نیتروگلیسرین مصرف شوند.