وریدهای واریسی و عنکبوتی و درمان آن
ورید واریسی یا عنکبوتی چیست؟
وریدهای واریسی و عنکبوتی در چه افرادی ایجاد می‌شوند؟
عامل ایجاد وریدهای واریسی و عنکبوتی چیست؟
علامت‌های ورید واریسی و عنکبوتی چیست؟
گزینه‌های مناسب برای درمان وریدهای واریسی و عنکبوتی چیست؟
آیا استفاده از اسکلروتراپی در گروه خاصی ممنوعیت دارد؟
ورید واریسی یا عنکبوتی چیست؟
با افزایش سن، به وجود آمدن وریدهای واریسی و عنکبوتی شایع است. وریدهای واریسی، رگ‌های بزرگ، برجسته و متورمی هستند که معمولا در پاها ایجاد می‌شوند. وریدهای عنکبوتی، رگ‌های کوچک‌تر متورم قرمز تا ارغوانی یا آبی‌رنگ هستند و اغلب در ساق یا ران پا ایجاد می‌شوند.
وریدهای واریسی و عنکبوتی در چه افرادی ایجاد می‌شوند؟
30 تا 60 درصد بالغین ورید واریسی یا عنکبوتی دارند. این مشکل در خانم‌ها بیشتر است. با افزایش سن هم میزان بروز آن بیشتر می‌شود.
عامل ایجاد وریدهای واریسی و عنکبوتی چیست؟
بعضی عوامل، فرد را مستعد به ایجاد ورید واریسی یا عنکبوتی می‌کنند از جمله:
- ژنتیک
- شغل‌هایی که نیاز به ایستادن طولانی‌مدت دارند (مانند پرستاری، آرایشگری، معلّمی، یا کارگری کارخانه)
- چاقی مفرط
- تغییرات هورمونی طی بارداری
- قرص‌های پیشگیری از بارداری
- درمان هورمونی بعد از یائسگی
- سابقه‌ی لخته‌ی خون
- شرایطی که باعث افزایش فشار درون شکم می‌شوند (مانند تومور، بارداری و یبوست)
برای وریدهای واریسی و عنکبوتی دلایل دیگری هم ذکر شده از جمله استروئیدهای موضعی، آسیب به پوست، سابقه‌ی جرّاحی ورید، قرارگیری در معرض اشعه‌ی فرابنفش و محکم بستن کمربند.
علامت‌های ورید واریسی و عنکبوتی چیست؟
بسیاری از بیماران مبتلا به واریس از درد یا گرفتگی عضلات پا شکایت دارند. علامت‌های دیگری مثل خستگی، بی‌قراری، احساس سوزش، خارش یا سنگینی پا نیز شایع است. درد ناشی از ورید واریسی معمولا با بالا نگه داشتن پاها یا پوشیدن جوراب واریس بهتر می‌شود.
در خانم‌ها ممکن است علائم در زمان دوره‌ی قاعدگی یا در طول بارداری بدتر شود. همچنین ممکن است بیمار دچار تورم، ایجاد زخم، تغییر رنگ پوست به‌ویژه در ناحیه‌ی قوزک پا شود. گاهی ممکن است وریدهای واریسی باعث ایجاد التهاب رگ‌های سطحی شوند که با درد و قرمزی در طول واریس خود را نشان می‌دهد.
گزینه‌های مناسب برای درمان وریدهای واریسی و عنکبوتی چیست؟
سه نوع درمان مختلف برای وریدهای واریسی و عنکبوتی داریم:
۱. ساده‌ترین روش پوشیدن جوراب‌های طبی واریس است که به گردش خون در ورید کمک می‌کند.جوراب واریس به‌ویژه به بهبود علائم درد و ناراحتی در محل واریس کمک می‌کند. جوراب واریس را می‌توان از داروخانه‌ها تهیه کرد. از نظر وسعتی که پا را می‌پوشاند، انواع مختلفی از آن در بازار موجود است. همچنین قدرت فشاردهنده‌‌ی آن‌ها از 15-20 میلی‌متر جیوه تا 40-50 میلی‌متر جیوه متغیر است.
۲. کاهش وزن (در صورت لزوم) و ورزش هم به بهبود وریدهای واریسی و عنکبوتی کمک می‌کنند.
۳. اسکلروتراپی هم یکی دیگر از گزینه‌های درمانی است که از دهه‌ها پیش مورد استفاده بوده است. در اسکلروتراپی، موادی مستقیم به درون رگ تزریق می‌شود که باعث از بین رفتن ورید بعد از 3 تا 6 هفته می‌شود. فرآیند آن ساده و به نسبت ارزان است و می‌تواند در مطب نیز انجام شود. اسکلروتراپی ممکن است باعث عوارض نادری مثل تغییررنگ پوست، تاول‌های پوستی یا در موارد نادر ایجاد زخم پوستی شود. بیماران تشویق می‌شوند که بلافاصله بعد از تزریق فعالیت طبیعی خود را از سربگیرند. بعد از اسکلروتراپی، بیمار حتی می‌تواند رانندگی کند و به خانه بازگردد چرا که این فرآیند، به نسبت بدون درد است و نیازی به بی‌حسی ندارد.
یک گزینه‌ی دیگر برای درمان، استفاده از لیزر مخصوص یا نور شدید ناگهانی برای رگ‌ها است. این ابزارها با استفاده از انرژی حرارتی، وریدهای آسیب‌دیده را به صورت انتخابی تخریب می‌کنند و از بین می‌برند. مزیت این روش این است که نیازی به سوزن یا محلول‌های از بین‌برنده‌ی رگ نیست. با این حال، ممکن است این پروسه احساس ناراحتی مختصری ایجاد کند. گاهی عوارضی مثل تغییررنگ پوست یا دانه‌دانه شدن و تاول زدن پوست هم ممکن است اتفاق بیفتد.
همه‌ی بیماران مبتلا به ورید واریسی یا عنکبوتی نیازی به درمان ندارند. بسیاری از افراد مبتلا درد و علامت خاصی ندارند. برای چنین افرادی هیچ درمانی لازم نیست مگر این که بخواهند رگ را به دلایل زیبایی بردارند.
آیا استفاده از اسکلروتراپی در گروه خاصی ممنوعیت دارد؟
توصیه می‌شود برای زنان باردار و افرادی که نمی‌توانند راه بروند اسکلروتراپی انجام نشود.